> Forensische psychiatrie <

In het centrum van de stad Utrecht staat de Dr. Henri van der Hoevenkliniek Dit is forensisch psychiatrisch ziekenhuis waar mensen zijn opgenomen die ernstige delicten hebben gepleegd en die door de rechter geheel of gedeeltelijk ontoerekeningsvatbaar zijn verklaard. De kans op recidive is groot. Het doel van de behandeling is terugkeren in de samenleving. Bij behandeling wordt muziektherapie in toenemende mate geïndiceerd. John heeft een negatief zelfbeeld en het gebrek aan sociale en emotionele vaardigheden heeft in het verleden tot zeer gewelddadige delicten geleid. Voornaamste doel van de therapie is om via samenspel steun te ervaren zonder dit als bedreiging te voelen. Eerst wordt er individueel geoefend in luisteren naar en afstellen op de ander. De muziektherapeut Marco Naarden biedt een duidelijk herkenbare muzikale structuur waarbinnen John leert zijn eigen grenzen te onderkennen en aan te geven. Dit vormt de eerste fase van het gedragstherapeutisch proces. Deze fase wordt 'Individual Tuning' genoemd.

Bij Anne is de ontdekking en vervolgens de ontwikkeling van haar zangtalent een middel om zelfvertrouwen te ontwikkelen en spanning te verlagen. Ook bij haar geldt dat de externe structuur, in dit geval de muziek, zeer duidelijk moet zijn omdat haar interne structuur zo gering is. Er wordt gewerkt met een individuele vorm van 'Social Tuning', waarbij haar eigen behoeften dialoog met de therapeut niet in de weg staan.

Marcel Titarsolej begeleidt een groepje patiënten. Hij geeft aan hoe je jezelf samen met anderen, binnen een met professionele symbolen aangegeven schema, kunt uitdrukken. In zo'n groep heeft iedereen een eigen rol die, voor de groep als geheel, onmisbaar is. Alle bandleden werken met elkaar samen, maar er is ook ruimte voor individuele expressie. Deze fase wordt 'Social Tuning' genoemd.

Omhoog

> Geriatrie <

In verpleeghuis De Passaat worden psychogeriatrische patiënten met een verpleeghuis indicatie opgenomen. Een groot aantal bewoners leidt aan het dementiesyndroom. Dit uit zich o.a. in het verlies van cognitieve, sociale en emotionele vaardigheden. Iedere bewoner gaat er op een eigen manier mee om.

Een van die bewoners is mevrouw A.. Zij somatiseert en vraagt erg veel aandacht. Ze heeft het altijd koud en is bang om te vallen. Via muziektherapie kan ze zich uiten en leren om op een positieve manier aandacht te krijgen. De heer L. heeft een voortdurende bewegingsdrang waardoor hij zichzelf uitput. Zijn emotioneel functioneren is erg afgevlakt. Via muziektherapie wordt geprobeerd zijn loopdrang te doorbreken en bewust te laten ervaren en ruimte te bieden voor emotionele beleving. Muziektherapie kan verder op positieve en voor de bewoners prettige manier de nog aanwezige vaardigheden in stand houden. Muziek kan door haar structuur de aandacht richten, de concentratie vasthouden en informatie helpen ordenen. Met behulp hiervan kunnen de bewoners ook hun beleving muzikaal vormgeven.

Anke te Lintelo deelt haar muziektherapiesessies in in drie fasen. De eerste fase is gericht op het creëren van sfeer. Het ervaren van veiligheid en vertrouwen is belangrijk. Hierdoor kunnen de deelnemers uit hun isolement komen en zich op elkaar richten, zodat er een saamhorigheid in de groep ontstaat. Muziek biedt herkenning en structuur door gericht gebruik te maken van bepaalde maatsoorten en klankkleuren. De muziektherapeut heeft hier een verbindende rol. De tweede fase is gericht op het exploreren in de muziek. Door het opgebouwde vertrouwen durven de deelnemers zich te uiten in de improvisatie. De muziek prikkelt, ontlokt reacties, stuurt en laat de eigenheid van de mensen horen. In de muziek is de vorm en de kracht van de herhaling de basis voor improvisatie. De therapeut sluit aan bij het moment en de beleving van de patient en kan directief, troostend of ontlokkend zijn. De derde fase bestaat uit het afronden van de sessie. Het vaste afscheidslied wordt op een zodanige manier gespeeld dat het aansluit bij de stemming van de deelnemers. Vaak wordt het lied meerdere keren herhaald.

Omhoog

> Revalidatie <

Revalidatie Friesland is een centrum waar motorisch gehandicapte kinderen en volwassenen worden behandeld. Bij de behandeling van de kinderen worden ook de ouders actief betrokken. Elke wekelijkse sessie begint met een ongedwongen speelse ontmoeting van ouders en kinderen. De stoornissen van de kinderen belemmeren niet alleen de motorische, maar ook de psychosociale ontwikkeling. Juist voor deze kinderen is het belangrijk om in beweging te blijven, want bewegen betekent ontwikkeling en groei. Om dit te bereiken is muziektherapie bij uitstek geschikt. Immers muziek is bewegingskunst. De beweging van de muziek is een extra impuls om de belemmeringen te doorbreken. Muziek geeft in de eerste plaats ontspanning., waardoor er meer mogelijkheden ontstaan om te bewegen, om zich te uiten en zich open te stellen voor de omgeving. Nieuw in de werkwijze van Madeleen de Bruijn is dat ze ook de ouders van de kinderen actief bij de therapeutische sessies betrekt.

In het dagelijks contact met elkaar richt veel zich op de beperkingen van het kind. In deze muziektherapie ligt de nadruk op wat het kind wel kan. Het beroeren van de snaren en het onderzoeken van het instrument verbeteren spelenderwijs de motorische functies. En door de positieve reacties van de omgeving neemt ook het vertrouwen van de kinderen in hun eigen mogelijkheden toe. Daarnaast ervaren zij dat muziekmaken het onderlinge contact bevordert. Samen spelen, zingen en bewegen geeft plezier en roept positieve energie op bij ieder die er bij betrokken is. Dat stimuleert de communicatie tussen ouders en kinderen, ook buiten de grenzen van de therapeutische sessies. Door zich in vertrouwen over te geven aan de beweging, verdwijnt telkens even dat gevoel gevangen te zijn in het eigen lichaam. Dat zijn momenten van vrijheid. Bouwstenen voor de toekomst.

Omhoog

Copyright © 1999 Stichting Muziektherapie The Netherlands.